Najpopularniejsze grzyby jadalne w Polsce i pomysły na ich wykorzystanie w kuchni

Borowik szlachetny (prawdziwek)

Borowik szlachetny to jeden z najbardziej cenionych grzybów jadalnych w Polsce. Ma jędrny miąższ, przyjemny aromat i dobrze znosi różne metody obróbki – suszenie, mrożenie, gotowanie czy duszenie. Dzięki temu często trafia do domowych zapasów na zimę. Jego smak jest wyrazisty, ale jednocześnie pasuje do wielu potraw, dlatego borowik to uniwersalny wybór w sezonie grzybowym.

W kuchni prawdziwek świetnie sprawdza się w sosach, risotto, makaronach i zupach. Można przygotować z niego klasyczną zupę grzybową, która jest prostym i sprawdzonym sposobem na aromatyczne danie. Borowik dobrze komponuje się z masłem, śmietaną i ziołami, dlatego często stanowi bazę do dań o głębszym, zagęszczonym smaku.

Podgrzybek brunatny

Podgrzybki brunatne pojawiają się w lasach przez dużą część sezonu i rosną zarówno pod sosnami, jak i w miejscach bardziej wilgotnych. Mają ciemnobrązowy kapelusz i gąbczasty spód, który delikatnie zmienia barwę przy dotyku. Miąższ po ugotowaniu pozostaje elastyczny, dlatego grzyb dobrze trzyma formę w potrawach. Dzięki temu podgrzybek jest praktyczny i często trafia do koszyków osób, które cenią gatunki mało problematyczne podczas obróbki.

Przygotowując dania z podgrzybków, warto wykorzystać ich zdolność do szybkiego mięknięcia i przejmowania smaku dodatków. Sprawdzają się w zupach, potrawkach i farszach, gdzie ważne jest równomierne gotowanie składników. Przykładem prostego zastosowania jest krupnik z podgrzybkami, w którym grzyby nadają wywarowi bardziej wyrazisty charakter. Podgrzybki pasują też do kasz, makaronów i potraw z warzywami, szczególnie gdy zależy na szybkim przygotowaniu ciepłego posiłku.

Kurka (pieprznik jadalny)

Kurki wyróżniają się intensywnie żółtym kolorem i charakterystycznymi fałdami pod kapeluszem. Są jędrne, chrupiące i odporne na rozpadanie podczas smażenia czy duszenia. Dzięki temu świetnie sprawdzają się w potrawach, które wymagają dłuższej obróbki. Sezon na kurki zaczyna się wcześnie — czasem już w czerwcu — i trwa aż do jesieni, co czyni je jednym z dłużej dostępnych grzybów sezonowych.

Kurki dobrze pasują do jajek, makaronów, kaszy i delikatnych mięs. Naturalnie łączą się z masłem, cebulą i śmietaną, dlatego często trafiają do sosów i dań jednogarnkowych. Sezonowym i praktycznym sposobem na ich wykorzystanie jest kaszotto z kurkami i dynią. To także świetny dodatek do zapiekanek, farszów lub tart.

Rydz (mleczaj rydz)

Rydze są cenione za wyrazisty smak i pomarańczowy kolor. Mają zwartą, jędrną strukturę, która dobrze znosi smażenie i marynowanie. Najlepiej wybierać młode, świeże sztuki, ponieważ są bardziej delikatne i nie stają się włókniste po obróbce. Ich naturalne mleczko nadaje potrawom charakterystyczny smak.

Sposobów na przyrządzenie rydzów jest wiele, ale najczęściej wybiera się smażenie na maśle lub oleju. Krótka obróbka pozwala zachować ich smak i sprężystość. Dzięki swojej strukturze szybko nabierają przyjemnej miękkości, zachowując jednocześnie wyrazisty smak. Dobrze wpisują się w obiady składające się z ziemniaków, kasz i mięs. Świetnie nadają się także do marynowania, bo po obróbce zachowują kolor i jędrność, dzięki czemu są atrakcyjne również wizualnie.

Maślak zwyczajny

Maślaki wyróżniają się śliską, lepką skórką, która najczęściej jest zdejmowana przed obróbką. Ich miąższ jest miękki, szybko się gotuje i łatwo przejmuje smak przypraw. Maślaki rosną zwykle pod sosnami, często w dużych skupiskach, co czyni je jednymi z najbardziej dostępnych grzybów w polskich lasach.

Podczas gotowania maślaki szybko miękną i nadają potrawom delikatny aromat. Idealnie łączą się z cebulą, masłem i ziołami. Najlepiej sprawdzają się w zupach, gulaszach, sosach oraz potrawach jednogarnkowych. Można z nich przygotować pyszny myśliwski sos, który świetnie pasuje do makaronu. Mogą być także dodatkiem do ziemniaków lub kaszy. Maślaki równie dobrze nadają się do marynowania, choć po obróbce ich struktura staje się bardziej miękka.

Czubajka kania

Kanie są łatwo rozpoznawalne dzięki dużym kapeluszom i cienkim trzonkom. Ważne jednak, aby zbierać je tylko wtedy, gdy ma się pewność co do rozpoznania — istnieją trujące muchomory, które mogą je przypominać w młodych stadiach. Kanie mają delikatny smak i lekką, miękką strukturę. Najczęściej używa się ich kapeluszy, bo trzonki bywają włókniste. To cenione grzyby szczególnie za prostotę przygotowania i krótki czas obróbki — wystarczy panierka i patelnia.

W kuchni najpopularniejszym sposobem przygotowania jest smażenie kani w panierce, w formie przypominającej kotlety. To szybkie danie, które dobrze podkreśla smak grzyba. Kapelusze można także dodać do farszów, omletów, zapiekanek lub smażyć bez panierki jako delikatny dodatek do obiadu. Kania ma łagodny smak, który dobrze łączy się z masłem, czosnkiem i ziołami.

Jak bezpiecznie zbierać grzyby – wskazówki dla początkujących grzybiarzy

Zbieranie grzybów daje dużo satysfakcji, ale wymaga podstawowej wiedzy o tym, jak odróżnić grzyby jadalne od gatunków, które mogą być szkodliwe. W polskich lasach można znaleźć wiele znanych grzybów, ale obok nich rosną również grzyby trujące, których nie powinno się zrywać. Dlatego początkujący grzybiarze powinni zaczynać od pewnych, łatwych do rozpoznania gatunków jadalnych, najlepiej tych, które mają charakterystyczne cechy i są opisane w atlasach.

Dużym ułatwieniem jest skupienie się na grzybach rurkowych, takich jak borowiki, podgrzybki czy koźlarze. Mają one bezpieczniejszy profil niż niektóre gatunki blaszkowe, a ich jadalne owocniki rzadziej bywają mylone z trującymi odpowiednikami.

Warto też pamiętać, że różne grzyby rosną w innych miejscach — część pojawia się głównie w lasach iglastych, inne w lasach liściastych, a popularna pieczarka łąkowa rośnie na otwartych terenach. Właśnie dlatego tak ważna jest podstawowa umiejętność rozpoznawania grzybów, zwłaszcza gdy dopiero zaczyna się przygodę z ich zbieraniem.