
Jakie zioła zbierać latem i do czego je wykorzystać?
EkspertOdKuchni
5/30/2025
ok. 5 min
Latem natura oferuje nam prawdziwe bogactwo aromatycznych i leczniczych roślin. Warto wiedzieć, jakie zioła zbierać latem, by w pełni korzystać z ich dobroczynnych właściwości – zarówno kulinarnych, jak i zdrowotnych. Zioła zebrane w odpowiednim czasie i miejscu mogą stać się nieocenionym wsparciem w codziennej diecie, domowej apteczce oraz kosmetyczce.
Rumianek
Rumianek to jedno z najbardziej znanych ziół leczniczych. Charakteryzuje się delikatnym, słodkawym zapachem i drobnymi, białymi kwiatami. Zbierany latem, najlepiej w suche i słoneczne dni, zachowuje najwięcej olejków eterycznych. Ma działanie przeciwzapalne, łagodzi podrażnienia skóry i pomaga przy bólach brzucha i kolkach.
W kuchni rumianek świetnie sprawdzi się jako baza do naparów i herbatek relaksacyjnych. Można nim aromatyzować miód, cukier, a także dodawać do deserów – szczególnie lodów, panna cotty czy lekkich ciast cytrynowych. Suszone kwiaty można też wykorzystać do przygotowania domowego syropu z rumianku.
Skrzyp polny
Skrzyp polny znany jest ze swoich właściwości remineralizujących i wzmacniających włosy oraz paznokcie. Bogaty w krzemionkę, wspiera porost włosów oraz zdrowie naczyń krwionośnych. Działa również moczopędnie, oczyszczająco i wzmacniająco. Zbiera się go od czerwca do sierpnia, kiedy roślina wytwarza zielone, rozgałęzione pędy płonne – właśnie one zawierają najwięcej cennych substancji i mają zastosowanie lecznicze.
Wykorzystuje się go w naparach do picia, ale także w formie okładów i kąpieli wzmacniających. Skrzyp idealnie sprawdza się jako dodatek do domowych kosmetyków, np. toników. W kuchni może być stosowany jako naturalny suplement diety.
Pokrzywa
Pokrzywa to prawdziwa bomba witaminowa – bogata w żelazo, witaminę C, chlorofil i flawonoidy. Jej młode liście zbiera się od wiosny aż do wczesnego lata, ale również w cieplejszych miesiącach można znaleźć soczyste, świeże przyrosty. Pokrzywa działa moczopędnie, krwiotwórczo, oczyszczająco i wspiera odporność. Jej regularne spożywanie pozytywnie wpływa na przemianę materii i stan skóry.
W kuchni pokrzywę można traktować jak szpinak – dodawać do zup, tart, farszów czy omletów. Zblendowane liście tworzą świetną bazę do pesto lub zielonych koktajli. Po sparzeniu traci swoje parzące właściwości i nabiera delikatnego, lekko orzechowego smaku.
Kwiaty lipy
Kwiaty lipy znane są ze swojego delikatnego działania napotnego, przeciwgorączkowego i uspokajającego. Pomagają w leczeniu infekcji górnych dróg oddechowych i łagodzeniu stanów gorączkowych. Napary z lipy łagodzą również bóle głowy i ułatwiają zasypianie. Zbiera się je w czerwcu i lipcu, w pełni kwitnienia, gdy większość kwiatów jest otwarta, ale jeszcze nie przekwitła. To wtedy zawierają najwięcej śluzów i olejków eterycznych odpowiedzialnych za ich lecznicze właściwości.
Najczęściej przygotowuje się z niej napary idealne przy przeziębieniach oraz problemach z zasypianiem. Można ją również stosować do kąpieli relaksacyjnych oraz jako naturalny tonik do twarzy. W kuchni wykorzystywana jest do aromatyzowania herbat oraz syropów.
Kwiaty lawendy
Lawenda to nie tylko piękna roślina ozdobna, ale także cenne zioło, które działa przeciwzapalnie, przeciwbakteryjnie i przeciwzapalnie. Jej kwiaty zbiera się latem, najlepiej w lipcu i sierpniu, tuż przed pełnym rozkwitem. Olejek lawendowy jest stosowany w aromaterapii, a suszone kwiaty w woreczkach zapachowych i naparach.
W kuchni lawenda to składnik bardzo wyrazisty, więc należy stosować ją oszczędnie. Idealnie komponuje się z deserami – np. jako dodatek do ciasteczek, lodów czy kremów. Można z niej przygotować również pyszną lawendową czekoladę do picia z pieczonymi piankami. To także popularny składnik marynat do drobiu lub jagnięciny.
Mięta
Mięta to jedno z najpopularniejszych ziół o szerokim działaniu leczniczym i zastosowaniu kulinarnym. Działa rozkurczowo, wspomaga trawienie, łagodzi nudności i dolegliwości żołądkowe. Jej orzeźwiający aromat wynika z wysokiej zawartości mentolu, który ma również działanie antybakteryjne i odświeżające. Zbiera się ją od czerwca do sierpnia, najlepiej tuż przed lub na początku kwitnienia, gdy liście są najbardziej aromatyczne i mają najwyższą zawartość olejków eterycznych. W sezonie można przeprowadzić kilka zbiorów, ponieważ mięta szybko się regeneruje.
W kuchni mięta wykorzystywana jest zarówno w daniach słodkich, jak i wytrawnych. Pasuje do sałatek owocowych, lodów, lemoniad i koktajli, ale również do dań kuchni arabskiej czy indyjskiej – np. do jagnięciny, kuskusu, hummusu czy jogurtowych sosów. Doskonale podkreśla smak letnich dań, takich jak makaron z melonem i serem feta.
Melisa
Melisa lekarska znana jest ze swojego delikatnego działania uspokajającego i nasennego. Łagodzi stres, pomaga w stanach napięcia nerwowego, trudnościach z zasypianiem oraz problemach trawiennych o podłożu stresowym. Jej cytrynowy zapach zawdzięczamy obecności olejków eterycznych, które są najbardziej skoncentrowane w liściach. Zbiera się ją od czerwca do września, najlepiej tuż przed kwitnieniem, gdy liście mają najwięcej aromatu i właściwości leczniczych. Roślina dobrze znosi cięcie, więc możliwy jest nawet kilkukrotny zbiór w sezonie.
Melisę można wykorzystać do przygotowania herbat, lemoniad, sałatek czy deserów. Jej cytrynowy aromat idealnie współgra z miodem i owocami. To jedno z tych ziół, które nie tylko poprawiają smak potraw, ale i przynoszą ukojenie w gorące, letnie dni.
Kiedy i gdzie zbierać zioła?
Świeże zioła należy zbierać w suchy, słoneczny dzień – najlepiej rano, gdy rośliny są już suche od rosy, ale jeszcze nie zdążyły utracić olejków eterycznych pod wpływem słońca. Najlepszym momentem zbioru jest tuż przed kwitnieniem rośliny, gdy zawierają najwięcej substancji czynnych, w tym olejków eterycznych i aromatów.
Zioła liściaste, takie jak mięta czy melisa, najlepiej zbierać zanim zaczną kwitnąć, natomiast zioła kwiatowe, takie jak kwiaty lawendy, kwiaty lipy czy rumianek, zbiera się w pełni kwitnienia, kiedy kwiaty są w pełni rozwinięte, ale jeszcze świeże.
Rośliny zbieraj w miejscach oddalonych od dróg, pól uprawnych i terenów przemysłowych – najlepiej na łąkach, w lasach, na skrajach pól i w ogrodach ekologicznych. Zebrane zioła susz w przewiewnym miejscu, z dala od słońca, aby zachowały właściwości lecznicze. Wykorzystując moc natury, możesz zbudować domową apteczkę, która wspiera cały organizm.