Polak, Węgier dwa bratanki…

23 marca został ogłoszony Dniem Przyjaźni Polsko-Węgierskiej – taką decyzję podjął parlament węgierski i polski sejm w 2007 roku, aby ostatecznie przypieczętować ważność porzekadła z XVIII wieku: Két jó barát, együtt harcol, s issza borát – czyli: Polak, Węgier dwa bratanki i do szabli, i do szklanki. Tak serdeczna relacja między dwoma narodami jest ewenementem na skalę światową, dlatego też od lat chętnie jeździmy do kraju Madziarów podziwiać tysiącletnią kulturę. Po przyjemnościach zwiedzania zalecane są kąpiele w basenach termalnych lub wypoczynek nad jeziorem Balaton. Smakosze, którzy poszukują niepowtarzalnych doświadczeń, wiele czasu spędzą na próbowaniu lokalnych specjałów. Kuchnia węgierska należy do kuchni środkowoeuropejskich. Jest jednak coś, co ją szczególnie wyróżnia; podobno węgierskie gosposie stawiają na stół słoik z papryką i zastanawiają się, jakie „dodatki” do niej dobrać. Potwierdza to fakt, że wszelkie dania z dodatkiem papryki nazywane są dziś à la hongroise. Papryka, tak chętnie kojarzona dziś z kuchnią węgierską, upowszechniła się w kraju Madziarów dopiero w XIX wieku. W wyniku wojen napoleońskich i w związku z blokadą kontynentalną na Węgry przestały docierać dostawy pieprzu, więc papryka – stosowana dotychczas z powodzeniem pod chłopskimi strzechami – stała się doskonałym ostrym zamiennikiem, również na stołach bogatszej części społeczeństwa. W kuchni węgierskiej dominuje jednak ta słodsza odmiana papryki w proszku. Bez obaw więc można raczyć się pyrkającym leniwie w żeliwnym kociołku bograczem (bográcsgulyás) – gęstą zupą z kawałkami mięsa wołowego, ziemniakami i rodzajem zacierek (csipetke) przyprawionymi obficie papryką. Równie słynny jest węgierski gulasz (pörkölt) i paprykarz cielęcy (borjúpaprikás) podawany z kluskami – potrawy te różnią się rodzajem i proporcjami użytego mięsa oraz warzyw, a także śmietany. Ewentualne jej dodanie łagodzi smak ostrzejszych dań, np. tych z dodatkiem strąków papryki czereśniowej. Nie będzie wielkich niespodzianek w menu, gdy wybierzemy prawdziwe węgierskie leczo (lecsó), które jest pysznym dodatkiem do ryżu, ziemniaków lub mięsa. Warto zamówić także słynną zupę rybacką (halászlé), przyrządzaną z mięsa karpi i sumów oraz z dodatkiem cebuli, papryki i pomidorów. Wśród przekąsek popularne są słone bułki – pogacze (pogácsa), placki na ostro – lángosze (langos) i smażony ser (rántott sajt). Dzieci przepadają za naleśnikami à la Gundel (Gundel palacsinta) - nadziewanymi orzechami włoskimi i polanymi sosem czekoladowym lub puree z kasztanów z bitą śmietaną (gesztenye puree). Węgrzy u-w-i-e-l-b-i-a-j-ą desery. Podczas ważnych uroczystości najczęściej delektują się tortem Dobosa (Dobostorta) składającego się z biszkoptu, kremu czekoladowego i karmelu lub tortu Rigo Jancsi (Rigo Jancsi torta) z dżemem morelowym. Zamiast tortu na stole może znaleźć się także ciasto przypominające sękacz (kürtőskalács), strudel jabłkowy (rétes) lub makowiec (beigli), do tego kawa (kávé) i wino Egri Bikavér lub Tokaj. Narodowym napojem Węgrów jest pálinka - wódka podwójnie pędzona z zacieru owocowego. Inne popularne trunki to körte pálinka – gruszkówka oraz morelowa barack pálinka. Wyrazista Kuchnia Węgierska wpłynęła na kształt kulinarnych tradycji Europy i Świata. Jej wpływy łatwo odnajdziemy w naszych codziennych potrawach, wzbogacając je na przykład słodką papryką, przez co nadamy im niedający się niczym zastąpić zapach i smak fascynującego i barwnego regionu węgierskiego. Jó étvágyat! – Smacznego!