Motoryka mała u dziecka – jak ją rozwinąć podczas kuchennych aktywności?

Czym jest motoryka mała?

Motoryka mała to inaczej sprawność dłoni i palców. Na jej rozwój wpływa np.: malowanie, rzeźbienie, lepienie, ugniatanie, a na wczesnym etapie rozwoju – zaciskanie pięści. Jest to ruch o mniejszym zakresie, który wymaga od malucha niezwykłego skupienia. W przyszłości umiejętność jego prowadzenia pozwoli na sprawne operowanie trzymanymi w ręku przedmiotami. I chociaż dla nas dorosłych chwytanie jest czynnością, która nie wymaga wysiłku, to dla malucha stanowi prawdziwe wyzwanie. Podobnie, jak posługiwanie się obiema rękami jednocześnie.

Wyzwania małej motoryki

Do czego mogą doprowadzić problemy z motoryką małą? Przede wszystkim mogą wpłynąć na codzienność dziecka i tzw. ograniczenia w zakresie samodzielnych czynności jak sznurowanie butów. Podczas prawidłowego rozwoju dziecko w pierwszej kolejności podnosi rączkami małe przedmioty, a później zapina kurtkę, otwiera drzwi, segreguje zabawki, aż w końcu pisze, maluje i tworzy plastelinowe figurki. Tak więc, bez umiejętności poprawnego poruszania rękami i palcami junior nie stanie się w pełni samodzielny.

Dzieci, które mają problem z motoryką małą, wykazują również niechęć do samodzielnego spożywania posiłków i wykonywania zadań manualnych. Są niezręczne i boją się kontaktu z nowymi przedmiotami, czy osobami w grupie. Maluszek może mieć również trudność z planowaniem ruchów oraz szybkością wykonywania czynności. Dlatego tak ważne jest, aby dbać o prawidłowy rozwój motoryki małej u dziecka, a tym samym o budowanie jego pewności siebie. Im bardziej będzie świadome swoich umiejętność i dumne z rezultatów własnych działań, tym szybciej wejdzie w świat zabawy oraz nauki. Co więcej, dzieci, które nie mają problemów z motoryką, wykazują większą stabilność emocjonalną i dużą odporność na lęki.

Anna Słaboń, dyplomowany psycholog i coach zauważa: Wśród dzieci występują spore różnice indywidualne w zakresie rozwoju motoryki małej. Dzieci różnią się między sobą zarówno sprawnością fizyczną, jak i swobodą w posługiwaniu się małymi przedmiotami – nożyczkami, kredkami, farbami, etc. Z reguły swoboda wykonywania różnych czynności wiąże się z ich dużą powtarzalnością, a ta zależy od łatwości z jaką dziecko nabywa umiejętność lub od jego motywacji – na ile dana czynność (np. rysowanie) są przez nie lubiane. Naturalne jest, że dzieci czują się pewniej w czynnościach, o których wiedzą, że są "w zasięgu ich możliwości". Jeżeli widzimy, że naszemu dziecku tej pewności (i umiejętności) brakuje, warto zadbać o brak nacisku z naszej strony i niezarzucanie dziecka nadmierną, intencjonalną stymulacją, której celem byłoby nabycie konkretnej umiejętności, po to, by nie wprowadzać niepotrzebnego napięcia i oczekiwań w proces uczenia się przez dziecko. Co pomaga? Wykonywanie czynności dla niej samej - bez żadnego efektu, bez celu, bez oceniania, porównywania zachowania czy wytworów dziecka. Czasami wystarczy zadbać o dobrą atmosferę w której wspólna czynność będzie wykonywana.

Gotuj i ćwicz motorykę

Kuchnia to doskonałe miejsce na rozwijanie fizycznych zdolności dziecka. Junior może szkolić swoje rączki np. poprzez wyrabianie ciasta, mieszanie składników czy lepienie kulistych bułeczek. Możesz też zaprosić dziecko do pomocy przy wykonaniu dekoracji upieczonego ciasta. Kolorowe płatki kwiatów, pokrojone owoce, cukrowe koraliki czy pokruszone bezy, układane na gładkim wierzchu wypieku, rozwiną motorykę dziecka.

Innym ćwiczeniem rozwijającym te umiejętności, a także jego samodzielność, jest krojenie owoców plastikowym nożem albo skrobanie masła. Nóż w takiej postaci nie zrobi mu krzywdy, a pozwoli na opanowanie skomplikowanej, oburęcznej, czynności.

Nie wiesz od czego zacząć? Zerknij tutaj” https://uwielbiam.pl/przepis/babeczki-jaglane-z-makiem-i-malinami i wspólnie z maluchem przygotuj pyszne jaglane babeczki. Obierz banana, włóż do miseczki i poproś swoją pociechę, aby dokładnie rozgniotła go widelcem. Następnie, do tak przygotowanej masy, razem dodajcie jajka, cukier, przestudzony olej. Pozwól dziecku samodzielnie wymieszać maskę, a następnie dodać przesianą mąkę, proszek do pieczenia oraz łyżkę makaronu. Potem zróbcie zabawny taśmociąg – ty wypełnij papilotki masą do pieczenia, a twoja pociecha niech udekoruje je malinami i posypie makiem. Na koniec wspólnie obserwujcie, jak babeczki rosną i nabierają rumieńców.

Wspólne domowe gotowanie i pieczenie to przebywanie w atmosferze kojarzącej się z przyjemnością i odpoczynkiem. Dziecko lepiąc np. bułeczkę nie zastanawia się, czy przyda mu się to do pisania, i absolutnie nie powinno to być przedmiotem jego trosk. Doświadcza za to przyjemności wynikającej z kontaktu z czymś ciepłym, lepkim, co łatwo uformować w najbardziej fantazyjne kształty. Dodatkowo, dziecięca pewność siebie buduje się w oparciu o doświadczenie, tzn.: "ja wiem, że potrafię" (bo tego spróbowałem, bo to zrobiłem, bo się tego nauczyłem). Potrzeba samodzielności jest u dzieci czymś absolutnie naturalnym, jeżeli tylko jej nie przeszkadzamy nadmierną rodzicielską kontrolą (ani nie stymulujemy nadmiernym rodzicielskim niepokojem), ma szansę rozwijać się we właściwym dla dziecka tempie – zauważa Anna Słaboń.

Rodzice często wyręczają swoje dziecko w prostych czynnościach. Na pewno nie raz zdarzyło Ci się odkręcić dla niego sok przed wypiciem. Robiąc to, pozbawiasz je szansy na naturalne ćwiczenie motoryki małej. Od teraz pozwól maluchowi otworzyć sok samodzielnie. Tak samo postępuj w przypadku nasypywania porannych płatków zbożowych do miski – zobaczysz, że junior jest w stanie wykonać tę czynność własnymi rękami, a do tego będzie z siebie naprawdę dumny, co wpłynie na budowanie jego pewności siebie.

Aby rozwinąć sprawność małych dłoni, pozwól dziecku na przesypywanie różnych produktów przez sitko np.: mąki lub cukru pudru. Ciekawą, a także wymagającą ogromnego skupienia, zabawą rozwijającą motorykę małą, będzie przesypywanie kaszy perłowej lub jęczmiennej z butelki do butelki czy odmierzanie produktów łyżeczką. Małe dłonie, które ze skupieniem nasypią dwie łyżeczki np. makaronu mini do pojemnika albo łyżeczkę kakao do pękatego kubka, zostaną poddane odpowiedniej stymulacji.

Jak widzisz motoryka mała wpływa nie tylko na aspekty fizyczne rozwoju dziecka. Ćwicz ją ze swoim maluchem każdego dnia!